Cách sử dụng, sạc điện và bảo quản Ắc quy sử dụng cho xe điện

   Ắc quy là bộ lưu trữ điện năng dưới dạng điện áp một chiều (DC) – “Lu” chứa điện. Hiện nay có rất nhiều loại với những chất lượng, tính năng và giá thành rất khác nhau. (axit chì, kín khí, chì khô, cadium, niken, Lithium….) Với mỗi loại ắc quy của mỗi hãng đều có những qui định chặt chẽ về cách sử dụng, bảo quản và chế độ sạc khác nhau. Yêu cầu khi mua và sử dụng chúng ta đều phải có những hiểu biết đầy đủ về ắc quy đã lựa chọn.
                                                                  

Một loại ắc quy sử dụng phổ biến cho xe đạp điện hoặc ô tô điện tự chế

 Khi lựa chọn mua và sử dụng ắc quy, chúng ta nên tính toán và có đầu tư để lựa chọn các sản phẩm chính hãng, chất lượng tốt. Mặc dù có giá thành cao hơn một chút so với các loại giá rẻ, tuy nhiên thời gian sử dụng và tuổi thọ cao hơn nhiều, do đó chi phí nếu xét cho đúng có khi lại rẻ hơn.
 Việc sử dụng ắc quy cũng cần có những kiến thức cơ bản, từ đó ta sẽ sử dụng đúng cách, kéo dài tuổi thọ ắc quy, ngoài ra ta cũng sẽ chính xác hơn trong việc lựa chọn các sản phẩm phụ trợ cho nó như tải hay cơ bản nhất là bộ sạc.

Đầu tiên, chúng ta sẽ nói đến chế độ Sạc (nạp điện) của Ắc quy

Cách chọn dòng sạc bình ắc quy

 Cách chọn dòng sạc bình ắc quy cũng giống như cách chọn dòng xả bình ắc quy. Theo các tiêu chuẩn IEEE và khuyến cáo của nhà sản xuấtthì dòng sạc sẽ được chọn như sau:

- Đối với Bình ắc quy Ni-Cd kiềm: Isạc = 0.2C5 (A). Ví dụ, bình Ni-Cd kiềmcó dung lượng 100Ah thì dòng nạp được chọn là 0.2*100=20A.

- Đối với Bình ắc quy Axit-chì (hở & kín): Isạc = 0,1C10 (A). Ví dụ, bình Axit-chì có dung lượng 100Ah thì dòng sạc được chọn là 0.1*100=10A.

  Tất nhiên, bạn có thể chọn dòng sạc lớn hơn để thời gian sạc giảm lại nhưng khi dòng sạc lớn sẽ làm nhiệt độ bình tăng nhanh hơn và có nguy cơ làm phồng rợp, hư hỏng bình. Còn nếu bạn chọn dòng sạc nhỏ hơn thì thời gian sạc sẽ lâu hơn. Ngoài ra, đối với Bình ắc quy axit-chì thì nếu ta sạc với dòng điện lớn thì phản ứng xảy ra mạnh, PbSO4 sinh ra nhiều và bám vào các cực đè lên các lớp PbO2 hoặc Pb chưa phản ứng khiến cho sau một thời gian ngắn thì chúng không còn phản ứng được nữa (do các lớp PbO2 và Pb bị che lắp bởi PbSO4), điều đó dẫn đến bình ắc quy bị đầy ảo.

  Nếu chọn dòng sạc nhỏ (so với dung lượng) thì ắc quy sẽ lâu đầy tuy nhiên dòng sạc càng nhỏ thì ắc quy càng bền và càng được “no” thực sự. Ngược lại nếu chọn dòng sạc quá lớn (so với dung lượng) thì Acquy sẽ chóng đầy nhưng sẽ nhanh bị hỏng và hiện tượng đầy thường là giả tạo. Thậm chí có thể bị nổ khi sạc quá mạnh.

                                           

Thời gian sạc điện và chi phí sạc điện ắc quy

 Thời gian sạc và chi phí tiền điện trong sạc bình ắc quy là 1 thắc mắc không nhỏ của nhiều người dùng. Chúng ta có thể ước lượng tính toán chúng theo những công thức như sau:

1. Công suất để nạp đầy ắcquy 12V, 10Ah là P = 12 x 10  = 120Wh tức là cần công suất vào P(vào) =  P/0.7 = 120/0.7 = 171(Wh) = 0.17 số điện.
2. Chi phí tiền điện = 0.17 x 2.500 = 595 VND (với giá điện minh họa là 2.500VND/ KWh(1 số điện))
3. Thời gian nạp điện cho ắc quy = Dung lượng ắc quy / Dòng điện nạp.  Ví dụ: Loại ắc quy 12V, 10 Ah, dòng điện nạp 1A, thời gian nạp điện là  10/1 =  10 giờ.

Sử dụng ắc quy đúng cách

1. Không để ắc quy ở nơi có nhiệt độ quá cao nhằm tránh sự quá nhiệt
2. Để ắc quy ở nơi thông thoáng,. Nơi đặt phải vững chắc.
3. Tránh việc ngắn mạch của ắc quy như để rơi những vật dẫn điện làm nối 2 cực ắc quy
4. Không để ắc quy ở gần nơi có những hóa chất ăn mòn.
5. Không để những vật nhọn, không được đè, chất đồ lên ắc quy.
6. Chú ý: Dòng xả cực đại của ắc quy không được lớn quá 3 lần dung lượng của ắc quy và thời gian hoạt động ở chế độ này là không được quá 3 phút liên tục.
7. Đối với việc sử dụng ắc quy cho Xe điện nói chung và các loại tải khác nói riêng, chúng ta nên có thêm những thiết bị đo và hiển thị điện áp bình. Điều đó sẽ giúp chúng ta dễ dàng nhận biết được tình trạng của Ắc quy để tiến hành sạc phục hồi kịp thời. Khi Ắc quy bị sử dụng kiệt quá mức, điều đó sẽ làm giảm tuổi thọ của Ắc quy một cách nhanh chóng, nếu tình trạng diễn ra liên tục có thể làm hỏng bình Ắc quy

Bảo quản ắc quy

1. Kiểm tra các vết nứt trên vỏ bình. (nhất là khu vực quanh cọc bình, nơi này thường chịu lực lớn khi tháo hoặc gắn cáp bình). Cần thay bình nếu thấy có bất kỳ vết nứt nào.
2. Kiểm tra cáp nối. Thay cáp nối nếu cần thiết.
3. Làm sạch các cọc bình. Kiểm tra cọc bình đã chắc chưa và cáp nối có lỏng không (chú ý khi làm vệ sinh phải chú ý không để các cực bình chạm vào nhau(Cờlê/ Tuavít…)
4. Thường xuyên kiểm tra mức dung dịch trong bình. Đảm bảo mức nước và nồng độ theo hướng dẫn của nhà sản xuất ắc quy.
5. Đối với các ắc quy kín khí sẽ kiểm tra qua mắt chỉ thị. Màu xanh nhạt là bình tốt và đầy. Màu đỏ là bình đã yếu.